Studenci II roku kierunku Gospodarki w Ekosystemach Rolnych i Leśnych, Uczelni Państwowej w Sanoku wraz z Panem dr. Marianem Szewczykiem w dniu 10 października 2020 roku odbyli ćwiczenia terenowe w ramach zajęć przedmiotowych z „Roślin Ozdobnych”.

Podczas nich odwiedzili Gospodarstwo Ogrodniczo-Rolne Pana Jana Lato. Szkółka ta jest jedną z największych na Podkarpaciu. Można w niej znaleźć szeroki asortyment drzew i krzewów ozdobnych oraz roślin użytkowych. Gospodarstwo powstało w 1994 r. i jest jednym z najwcześniej założonych na Podkarpaciu. W swojej ofercie posiada rośliny, które są przystosowane do chłodnych stref klimatycznych. Trzy szkółki na terenie powiatu Sanockiego obejmują łącznie 12 ha. Pan Jan przyjął studentów bardzo serdecznie i oprowadził po całym gospodarstwie dzieląc się z swoją rozległą wiedzą na temat roślin.Pasją Pana Laty są rośliny, ma w swojej szkółce wiele bardzo ciekawych okazów roślin nie tylko rodzimych, ale również z dalekiej Azji czy Ameryki, o których pięknie opowiada: „Ostrokrzew kolczasty Ilex aquifolium, rododendron Rhododendron sp. i bukszpan Buxus sempervirens lubią zakwaszoną ziemię i cień lub półcień. Rododendron lubi rosnąć pod sosnami, a pod świerkami jest mu za ciemno.” „ Mamy tu ciekawe brzozy: wiśniową, żółtą, papierową i żeberkowaną oraz azjatyckie gatunki brzozy. Niekoniecznie brzoza musi być biała - są różne. Niektóre to gatunki bardzo szybko rosnące”.

Jedną z głównych gałęzi gospodarstwa jest produkcja sadzonek borówki wysokiej, zwanej amerykańską (Vaccinium corymbosum L.). Gospodarz przekazał nam wiele cennych i praktycznych porad odnośnie hodowanych roślin: Stosowanie kory sosnowej oraz podłoży o niskim pH 4,5- 4,8 (raczej się 4,5 nie przekracza) dlatego borówki dobrze rosną na Podkarpaciu, gdyż są tu kwaśne gleby. Obecnie mamy na cele krajowe za dużo borówki, dlatego sadzimy odmiany, które można eksportować. Chodzi o twardość owoców. Na eksport nie idą odmiany miękko owocowe. Chociaż są smaczne, mogą być w nasadzeniach amatorskich, ewentualnie do szybkiej sprzedaży rynkowej, ale do eksportu wybieramy odmiany twarde. Takie, które mają możliwość leżakowania przez okres transportu. To między innymi: Duke – wczesna, Brigitta, Sierra, Spark. Odmiany miękkie to: Herbert, Bond. Borówka ma delikatny, płytki system korzeniowy. Jeśli chodzi o borówkę to podczas pielęgnacji nie wolno ingerować w glebę, możemy tylko kosić oraz stosować ściółkowanie. 

Poznaliśmy aż 60 gatunków roślin ozdobnych w szkółce i wokół domu Pana Jana.

1. Aster wrzosolistny (Aster ericoides 'Snow Flury')
2. Aster nowobelgijski (Symphyotrichum novi-belgii var. novi-belgii)
3. Berberys zwyczajny, b. pospolity (Berberis vulgaris L.)
4. Borówka czarna (Vaccinium myrtillus L.)
5. Borówka wysoka, niebieska jagoda (Vaccinium corymbosum L.)
6. Brzoza żeberkowana (Betula costata Trautv.)
7. Budleja Davida (Buddleja davidii)
8. Buk pospolity, buk zwyczajny (Fagus sylvatica L.)
9. Bukszpan zwyczajny, bukszpan wieczniezielony (Buxus sempervirens L.)
10. Choina kanadyjska (Tsuga canadensis L.)
11. Cis pospolity (Taxus baccata L.)
12. Czeremcha zwyczajna (Padus avium Mill.)
13. Czyściec wełnisty (Stachys byzantina K.Koch)
14. Daglezja, jedlica (Pseudotsuga Carriere)
15. Dalia zmienna, d. ogrodowa, georginia ogrodowa (Dahlia hybr.)
16. Dereń kwiecisty (Cornus florida L.)
17. Funkia (Hosta Tratt.)
18. Hortensja ogrodowa (Hydrangea macrophylla)
19. Jałowiec chiński (Juniperus chinensis)
20. Jarząb pospolity, jarzębina, jarząb zwyczajny, (Sorbus aucuparia L.)
21. Jarząb szwedzki (Sorbus intermedia)
22. Jeżówka purpurowa (Echinacea purpurea (L.) Moench.)
23. Jodła hiszpańska (Abies pinsapo Boiss.)
24. Jodła kalifornijska, jodła jednobarwna (Abies concolor (Gordon et Glend.)Lindl. ex Hildebr.)
25. Jodła koreańska (łac. Abies koreana, kor. Kusang namu)
26. Judaszowiec (Cercis L.)
27. Jukka, juka (Yucca L.)
28. Kapusta warzywna, kapusta ogrodowa (Brassica oleracea L.)
29. Klon jawor, jawor, klon jaworowy (Acer pseudoplatanus L.)
30. Kocimiętka (Nepeta sp.)
31. Krwawnica pospolita (Lythrum salicaria L.)
32. Leszczynowiec kłosowy, l. kłosowaty (Corylopsis spicata)
33. Lilak pospolity (Syringa vulgaris L.)
34. Liliowiec, dzienna lilia, pajęcza lilia (Hemerocallis L.)
35. Magnolia Loebnera (Magnolia × loebneri Kache)
36. Metasekwoja chińska (Metasequoia glyptostroboides)
37. Miłorząb dwuklapowy, m. chiński, m. dwudzielny (Ginkgo biloba L.)
38. Modrzew europejski (Larix decidua Mill.)
39. Paprotka zwyczajna (Polypodium vulgare)
40. Petunia ogrodowa, syn. p. zwyczajna (Petunia ×hybrida)
41. Pieris (Pieris D. Don)
42. Piwonia drzewiasta (Paeonia suffruticosa Andrews)
43. Rojnik (Sempervivum L., w dosłownym tłumaczeniu z łaciny: zawsze żywe)
44. Rozchodnik (Sedum L.)
45. Różanecznik, azalia, rododendron (Rhododendron L.)
46. Sosna zwyczajna, pospolita (Pinus sylvestris L.)
47. Szkarłatka amerykańska Pokeweed (Phytolacca Americana)
48. Śliwa domowa (Prunus domestica L.)
49. Świerk biały, świerk kanadyjski (Picea glauca (Moench) Voss)
50. Świerk kaukaski t. świerk wschodni (Picea orientalis)
51. Świerk pospolity (Picea abies (L.) H.Karst)
52. Świerk pospolity odm. wężowa (Picea abies 'Virgata')
53. Świerk serbski (Picea omorika (Pančić) Purk.)
54. Tamaryszek (Tamarix L.)
55. Trachystemon orientalis (Decne.) Baill.
56. Wrzos zwyczajny, wrzos pospolity (Calluna vulgaris (L.) Hull)
57. Zimowit jesienny (Colchicum autumnale)
58. Żurawina (d. Oxycoccus, właśc. Vaccinium sect. Oxycoccus)
59. Żurawka (Heuchera)
60. Żywotnik, tuja (Thuja L.)

Autorzy: Joanna & Jacek Oleniacz
Diana Teleżyńska