Ważne dla rozwoju książki i piśmiennictwa wydarzenia, momenty zwrotne.

1. Na początek trochę dat z historii pisma i druku… .
PRZED NASZĄ ERĄ
3500 - początki pisma sumeryjskiego,
3000 - powstanie hieroglifów w Egipcie,
2100 – powstanie najstarszego tekstu medycznego (Sumer),
2000 – powstanie pierwszych bibliotek (Babilonia),
1300 – powstanie pierwszego alfabetu (Syria),
1200 - początek pisma chińskiego,
800 - adaptacja pisma Fenicjan przez Greków,
500 - pierwsze zastosowanie ptasich piór do pisania w Europie,
400 - przyswojenie alfabetu greckiego przez Etrusków i na jego podstawie utworzenie alfabetu łacińskiego,
305 - wybudowanie Biblioteki Aleksandryjskiej.
NASZA ERA
105 - wynalezienie papieru w Chinach,
200 - utworzenie runy (ostre, kanciaste znaki, które pełnią funkcję liter w alfabecie Wikingów),
400 - wprowadzenie książki w formie zbliżonej do dzisiejszej,
868 – powstanie pierwszej drukowanej książki w Chinach,
X wiek - w klasztorach zaczynają powstawać iluminowane (ilustrowane, dekorowane) manuskrypty,
XI wiek - wynalezienie czcionki ruchomej w Chinach,
1438 - wynalezienie czcionki ruchomej i prasy drukarskiej w Europie przez Jana Gutenberga,
1455 - wydanie Biblii Gutenberga,
1719 - wynalezienie druku kolorowego,
1795 – powstanie pierwszych ołówków,
1810 – powstanie pierwszych pras o napędzie parowym,
1822 - odszyfrowanie Kamienia z Rosetty (zabytek piśmiennictwa staroegipskiego, którego odkrycie miało przełomowe znaczenie dla odczytania egipskich hieroglifów. Obecnie znajduje się w zbiorach Muzeum Brytyjskiego w Londynie),
1845 – powstanie pierwszych rotacyjnych pras drukarskich,
1874 – powstanie pierwszych nowoczesnych maszyn do pisania,
1884 – powstanie pierwszego pióra wiecznego,
1886 - wynalezienie linotypu,
1887 - wynalezienie monotypu,
1900 - wynalezienie spinacza,
1938 – powstanie pierwszych długopisów, 1939 – powstanie maszyny do składu fotograficznego,
1964 – powstanie pierwszego edytora tekstu, 1965 - pojawienie się składu komputerowego,
po roku 1980 - powszechne zastosowanie składu komputerowego.

2. Narodziny pisma drogą do powstania książki.
Upłynęło wiele tysięcy lat, zanim człowiek dopracował się książki, a później jeszcze kilka kolejnych wieków, zanim książka stała się tym, czym jest dzisiaj.
Historię książki można podzielić na dwa okresy: książki rękopiśmienne (sprzed ery druku, tworzone do 1500 roku) oraz książki drukowane, których rozwój zawdzięczamy Janowi Gutenbergowi.
Począwszy od epoki kamienia i następujących po niej epok - myśliwskiej i rolniczej, aż do chwili osiągnięcia stadium osiadłego rzemiosła - człowiek wytworzył pierwsze znaki pamięciowe (mnemotechniczne), a także sposób komunikowania wiadomości za pomocą ich obrazowego przedstawienia.
Przykładem takich wiadomości są rysunki naskalne (petroglify), a także inne sposoby utrwalania w pamięci określonych myśli, jak różnego rodzaju i zastosowania wycięć na laskach (lub kawałkach drewna), czy pismo węzełkowe ("quipu"), polegające na symbolizowaniu oznaczonych myśli i treści za pomocą przyjętego kodu nacięć, węzłów.

3. Pierwsze biblioteki.
Pierwsze biblioteki związane są z miejscami kultu - świątyniami. Początkowo pismo znali tylko wtajemniczeni kapłani i urzędnicy dworów panujących. Oni zapisywali wszystkie ważne dla państwa informację, a także tworzyli wszelakie "święte księgi". Zbiory takich ksiąg były z czasem wzbogacane także o literaturę piękną i naukową. Do najstarszych znanych bibliotek należy słynny zbiór tabliczek glinianych z pismem klinowym odnaleziony w Niniwie w Babilonii, w pałacu króla Assurbanipala. Zbiór bogaty we wszelkiego rodzaju dzieła naukowe był znakomicie uporządkowany i skatalogowany przez licznych bibliotekarzy. Do rozwoju handlu książkami przyczynia się w dużym stopniu działalność Biblioteki Aleksandryjskiej, która, sama będąc głównym nabywcą, ustalała także podstawę najlepszych tekstów do kopiowania.

4. Książka w średniowieczu.
Po raz pierwszy na większą skalę zaczęto używać pergaminu, jako materiału piśmiennego. Wyrabiano go ze skór wielu różnych, ale przeważnie młodych zwierząt. Nazwa materiału pochodzi od miasta Pergamon, które słynęło z jego wyrobu. Zamiast zwijać kartkę wystarczało ją przełamać i złożyć. Kilka lub kilkanaście takich przełamanych kart poskładanych po dwie (binion), trzy (ternion), cztery (quaternion - najczęściej stosowany), a nawet więcej tworzyło pierwsze kodeksy. Zszywano je jeszcze, aby się nie rozsypały. Pisaniem tekstu, a raczej kopiowaniem i powielaniem, zajmowali się głównie duchowni: w klasztorach wyszkoleni specjalnie mnisi, przy katedrach biskupich i kolegiatach pracowali kopiści z niższego kleru świeckiego; z czasem wytworzył się nawet osobny zawód przepisywaczy. Powstaje nowy rodzaj bibliotek, najbardziej charakterystyczny dla średniowiecza - biblioteki klasztorne.

5. Wynalezienie druku.
Wynalezienie druku przypisuje się Janowi Gutenbergowi z Moguncji, przyjmując jako datę tego wydarzenia rok 1440, choć nie wiadomo, kiedy Gutenberg wydał swój pierwszy druk. Gutenberg wpadł na pomysł wybijania za pomocą stempli z twardego metalu liter w płytce metalowej, dzięki czemu uzyskiwano trwałe matryce, których można było używać wielokrotnie do odlewania czcionek.
6. Książka epoki oświecenia.Postępy nauki, przemysłu i rzemiosła oraz idee wolności myśli, słowa i druku, przenikające warstwy oświecone w czasach Woltera, Rousseau i encyklopedystów wywołały rozwój piśmiennictwa, produkcji wydawniczej i drukarstwa .Okres panowania nowego stylu rokoko, to wdzięk, elegancja i bogactwo krągłych linii, przejawiająca się również w wyglądzie książek, zwłaszcza w ilustracjach. Wytworne wydania przeznaczone dla bibliofilów ozdabiane są winietami i całostronicowymi sztychami znanych artystów. Oprawa książek wykonywana jest częstokroć na zamówienie, bogato ornamentowana, suto złocona.

7. Bliżej nas… .
Z biegiem czasu zaczęto tworzyć bardzo rozbudowane prasy drukarskie. Ciekawe ilustracje coraz częściej zdobiły książki.
W dzisiejszych czasach, w wyniku rozwoju cyfryzacji coraz popularniejsze stają się e-booki, audio-booki itp.
Zarówno pismo jak i książka należą do ludzkich wynalazków intelektualnych.
Pismo jest środkiem porozumiewania się oraz odzwierciedleniem mowy i myśli zaś książka zapisem myśli.
Włoski pisarz, miłośnik książki Umberto Eco kiedyś wyraził przekonanie, że: ,,Książka jest cudem wiecznej technologii takim jak koło, młotek, patelnia i rower; istota tych wynalazków przetrwa po wieczne czasy i ludzkość nic na to nie poradzi".

Źródła:
Historia książki i piśmiennictwa od czasów antycznych po nowożytne. https://slideplayer.pl/slide/430090/. Dostęp z dnia: 13.02.2021.
Biblioteka MSP 2 Historia pisma i druku. https://sites.google.com/site/bibliotekamg2/historia-pisma-i-druku. Dostęp z dnia: 13.02.2021.
Książka jest wieczna. https://ksiazki.wp.pl/ksiazka-jest-wieczna-6146279467304577a. Dostęp z dnia 22.02.2021.